Als we aan kinderen vertellen dat je van fouten maken leert zien we vaak een verbaasd gezicht. ‘’Maar hoe dan?’’ En dat is een heel goede vraag. Want dat fouten altijd ‘goed’ is, is misschien te simpel gezegd.
Het Platform Mindset legt uit: ‘’Er zijn verschillende soorten fouten, die op verschillende manieren ontstaan en waar je op verschillende manieren van kunt leren. Door hier expliciet bij stil te staan leren we onze leerlingen te begrijpen welke soort fouten je het meest vooruit helpen en hoe ze daar het meest van kunnen leren.’’ A ha! We nemen de vier soorten fouten onder de loep:
1. De Stretch-fout
Stretchfouten zijn geweldig om te maken. Het betekent dat je iets doet wat je nog nooit eerder deed, een uitdagende taak aangaat en iets nieuws aan het leren bent. Dat er dan iets misgaat is haast onontkoombaar en helemaal niet erg (integendeel!). Een voorbeeld: je probeert een nieuwe voetbaltruc uit en je struikelt over de bal en valt hard op je knie. Bij BLH speuren we samen met leerlingen naar stretch-fouten. Om daarna samen de fout te reflecteren, te bekijken wat ervan geleerd is en misschien de aanpak of strategie aan te passen.
2. De Aha-zit-dat-zo-fout
Dit type fout kom je meer toevallig tegen tijdens het leerproces. Gaandeweg kom je erachter dat je nog kennis of vaardigheden miste om het goed te kunnen doen. Reflecteren is weer belangrijk. Welk stukje informatie wist je nog niet? Had je een aanname in je hoofd die toch niet klopte? Of misschien deed je iets onbewust, routinematig verkeerd? Wanneer iemand je op deze fouten wijst ontstaat een aha-zit-dat-zo-gevoel. En dat is hét moment waarop we kinderen helpen hun beeld van de situatie of hun vaardigheid aan te passen. Zo leer je weer!
3. De Slordigheidsfout
Een vergeten gymtas op een stressvolle ochtend, per ongeluk het verkeerde rijtje sommen maken… Slordigheidsfouten maken we allemaal. Even de concentratie verliezen, moe zijn, te snel willen werken óf als een taak veel en veel te makkelijk is. Wat je aan het doen bent kan je eigenlijk al, daarom groei en leer je minder van deze fouten. Wel is het handig om een slordigheidsfout als een slordigheidsfout te herkennen. Dan kan even diep ademhalen, jezelf herpakken, pauze nemen of een nacht goed slapen wonderen doen. Wanneer kinderen opvallend veel slordigheidsfouten maken is dat een teken dat we iets kunnen verbeteren aan de concentratie, werkomgeving, werkproces of gewoontes.
4. De Grote-gevolgen-fout
Fouten die levensbedreigende situaties veroorzaken of grote, nadelige gevolgen hebben willen we vermijden. Denk aan een chirurg tijdens een ingewikkelde operatie of een brandweerman die een brandend huis in gaat. Maar ook die allesbeslissende voetbalwedstrijd of belangrijke toets. Op zo’n moment wil je maximaal presteren en juist zo min mogelijk fouten maken. Hoe kinderen zich gedragen tijdens prestatiemomenten zegt veel over hoe ze zich tot dan toe hebben ontwikkeld door hun inzet en strategieën. We leren van grote-gevolgen-fouten door achteraf te reflecteren hoe het is gegaan en wat verbeterd kan worden.
Maar let op: onze hersenen kunnen ons voor de gek houden. Het angstbrein kan alarmbellen laten afgaan alsof het om grote-gevolgen-fouten gaat terwijl er een andere fout speelt. Bij BLH kijken we samen welke type fout er eigenlijk gemaakt is om die angst te relativeren en het minder stress oplevert.
Al met al valt er dus ontzettend veel te leren van fouten! Zoals Edison al zei: ‘’Ik heb niet gefaald. Ik heb 10.000 manieren gevonden die niet werken!’’
Geïnspireerd op: ‘’Van je fouten kun je leren. Maar hoe dan?’’ door Platform Mindset