Geen categorie

Oplossingsgerichte gesprekken

Als schoolpsycholoog is de oplossingsgerichte aanpak een van mijn favoriete manieren om met kinderen te werken. Het zorgt ervoor dat je samen problemen omdenkt en inspirerende gesprekken voert. In deze blog deel ik graag een twee werkvormen die je thuis, op school of tijdens begeleidingen kunt gebruiken om oplossingsgericht aan de slag te gaan.

Oplossingsgerichte vragen stellen
‘Ik ben zo boos, ik kan die persoon niet uitstaan!’ Wanneer een kind (maar ook een volwassene…) een probleem of een conflict aankaart, kan het verleidelijk zijn om diep in te gaan op hoe naar de situatie is. En hoewel het absoluut van belang is om de gevoelens van het kind te erkennen, kan het contraproductief zijn om daar tijdens het gesprek langer dan nodig is in te blijven hangen. In de plaats daarvan kun je vragen waardoor hij/zij een oplossingsgericht gaat denken. Voorbeelden van dit soort vragen zijn:
– Wanneer doet het probleem zich niet voor?
– Wat doe je dan anders?
– Wat zijn de veranderingen in de goede richting tot nu toe?
– Wat wil je voor het probleem in de plaats?
– Hoe wil je door anderen geholpen worden?
– Welke volgende kleine stap zou je nu kunnen nemen?

De pizza!
Onlangs was ik te gast bij de podcast The Succes Show om in gesprek te gaan diverse onderwerpen gelinkt aan psychologie. Voor het einde van de show had ik twaalf rode en groene ‘pizzapunten’ meegenomen en verteld dat ik daar veel aan heb tijdens het begeleiden van kinderen. Deze werkvorm zorgt ervoor dat je samen een probleem en een ideale situatie visualiseert. Het concept is simpel: vraag het kind om aan te geven wat de ratio van rode tot groene pizzapunten is met betrekking tot de situatie. Is het bijvoorbeeld hopeloos, dan liggen er twaalf rode pizzapunten in een cirkel op tafel. Vervolgens gebruik je de oplossingsgerichte vragen om met het kind te bespreken wat er zou moeten veranderen zodat de pizza 1 puntje groener wordt… En nog eentje… Totdat de best mogelijke uitkomst is bereikt.

Het is bij beide werkvormen van belang dat het kind zelf met oplossingen komt en eigenaarschap heeft over het proces. Als volwassene stel je alleen de vragen, tenzij je om advies wordt gevraagd!

Meer lezen? Ga hier naar het overzicht met al onze blogs over onderwerpen die we tegenkomen in de dagelijkse praktijk. Van leesplezier tot sociaal-emotionele problematiek, van de mindset theorie tot tips voor ouders en scholen. Én natuurlijk meer BLH’ers die de 5 vragen beantwoorden.

5 vragen aan… Annemarie en Froukje

Wie lopen er rond op de vestigingen van BLH? Wat is hun specialiteit? En hoe werken ze? Maak kennis met onze medewerkers. Deze keer BLH’ers Annemarie en Froukje.

Wat zijn je werkzaamheden bij BLH?

Froukje: “Ik begeleid vooral leerlingen met dyslexie, NT2 leerlingen, leerlingen met faalangst en zij die hulp hebben met hun studievaardigheden.”

Annemarie: “Ik begeleid kinderen met zowel leerproblemen als sociaal-emotionele problematiek. Vaak is er sprake van een combinatie. Wanneer kinderen niet lekker in hun vel zitten, gaat het leren moeizamer. Andersom is het vaak ook zo dat leerproblemen zorgen voor bijvoorbeeld onzekerheid, frustratie of faalangst.”

Welke creatieve, grappige dingen doe je tijdens de begeleiding?

Froukje: “Leerlingen die niet graag lezen heb ik wel eens op een leuke manier beloond als ze goed gelezen hadden. Ik ben een keer met een leerling mijn puppy gaan uitlaten als beloning, een met ander kindje speelde ik als beloning verstoppertje. Was voor mij een stuk lastiger verstoppen dan voor de leerling.”

Annemarie: “Tijdens begeleidingsmomenten oefen ik vaak met het trainen van bepaalde vaardigheden. Door specifiek een bepaalde vaardigheid te benoemen en in te oefenen, wordt het voor een kind (en zijn omgeving) concreet en kan je samen goed kijken naar wat de vooruitgang is. Zo heb ik eens met een heel onzeker meisje geoefend met ‘cool lopen’. Ze had de neiging zichzelf te verstoppen en wilde het liefst niet gezien worden door anderen. We hebben samen in een rollenspel gekeken wat het effect is van lichaamshouding en hoe je overkomt op anderen. Ze kwam erachter dat oogcontact, glimlachen en cool rechtop lopen een veel leukere indruk geeft. Daarnaast hebben we geoefend met de invloed van je eigen gedachten op je gedrag. Na haar groep 8 kamp kwam haar leerkracht naar mij toe en zei dat dit meisje de diva van de klas was geworden. Ze was ineens erg populair bij de andere kinderen. Hier was ze natuurlijk supertrots op.”

Wat vind je het belangrijkste resultaat om te behalen met een leerling?

Annemarie: “Ik vind het heel belangrijk dat kinderen zich tijdens begeleidingsmomenten op hun gemak voelen en het gevoel hebben dat ze helemaal zichzelf kunnen zijn. Naast het werken aan de gestelde doelen in het behandelplan, is er bij mij altijd ruimte om te praten over datgene waar het kind die week zelf mee komt of misschien wel mee zit. Aan het begin van de behandeling maken we hier altijd even tijd voor.”

Froukje: “Het belangrijkst vind ik het dat een kind zelf de doelen meebepaalt en ik hoop dat bijvoorbeeld het plezier in lezen zo is toegenomen dat ze het ook uit zichzelf gaan doen. Dat ze met mij samen ontdekken hoe leuk lezen kan zijn en het daarna zelf oppakken!”

Wat is je grappigste blunder tijdens een begeleiding?

Annemarie: “Ik kan er 1-2-3 geen bedenken, maar ik merk dat kinderen het heel leuk vinden wanneer ik vertel over grappige blunders, onzekerheden of problemen die ik of mijn eigen kinderen zelf meegemaakt hebben. Hierdoor durven kinderen zichzelf ook open te stellen en en voelt het heel natuurlijk om over eigen emoties, gedachten en gedrag te praten.”

Wat vond je zelf vroeger heel moeilijk op school?

Froukje: “Zelf ben ik ook dyslectisch, maar dat kwam eigenlijk pas aan het licht op de middelbare school. Ik heb toen remedial teaching gehad en dat heeft me geholpen. Op de lagere school kreeg ik het dictee steeds mee naar huis en moest het dan tien keer overschrijven. Dat hielp mij helemaal niet en voelde me ook best dom. Nu vind ik het daarom extra fijn om leerlingen met dyslexie te begeleiden en ze ervan te verzekeren dat het niets te maken heeft met hoe goed je kan leren.”

Annemarie: “Toen ik 9 was, verhuisde ons gezin naar Friesland en kreeg ik op school Friese les. Ik was de enige in de klas die geen Fries sprak. Ik vond het echt verschrikkelijk wanneer ik een beurt kreeg en de andere kinderen keihard gingen lachen om mijn uitspraak. Ik had al buikpijn als ik wist dat we die dag Fries hadden op school. Het leverde mij zoveel spanning op. Het zou fijn geweest zijn als ik wat meer had kunnen relativeren en lachen om mezelf. Dit heb ik eigenlijk pas later in mijn leven geleerd. Ik probeer bij kinderen dus eigenlijk altijd wel aandacht te hebben voor het sociaal-emotionele stukje bij leerproblemen. Zodra we het over de emoties hebben die komen kijken bij bijvoorbeeld rekenproblemen, zie je de kinderen ontspannen. Het voelt alsof ze eindelijk hun geheim kunnen delen dat het niet kunnen rekenen gewoon heel erg rot voelt en ze zich het liefst willen verstoppen. Ze voelen zich hierdoor begrepen en de eerste stap is gezet.”

5 vragen aan… Saskia en Elly

Wie lopen er rond op de vestigingen van BLH? Wat is hun specialiteit? En hoe werken ze? Maak kennis met onze medewerkers. Deze keer BLH’ers Saskia en Elly.

Wat zijn je werkzaamheden bij BLH?

Saskia: “Ik werk vooral met kinderen met leerproblemen en daarbij komende sociaal-emotionele problematiek. Ik heb veel zorgarrangementen op scholen gericht op rekenen, spellen, lezen, begrijpend lezen, taakaanpak. Daarnaast geef ik dyslexiebehandelingen binnen de vergoede zorg en begeleid ik particulier leerlingen op het gebied van spelling, lezen, rekenen en dyslexie. Ook doe ik diagnostiek op het gebied van intelligentie, dyslexie, dyscalculie, ADHD en Autisme.”

Elly: “Mijn voornaamste werkzaamheden zijn op het gebied van dyslexie. Ik voer al sinds 2009 de ONL behandelingen uit. Binnen BLH doe ik dat voor het HCO. Daarnaast voer ik graag arrangementen uit op scholen en heb ik nu een vaste school waar ik de lees- en spellingsbegeleiding op zorgniveau 3 uitvoer. Ook zie ik particuliere leerlingen op de praktijk met taal- en rekenproblemen.”

Welke creatieve, grappige dingen doe je tijdens de begeleiding?

Elly: “Ik laat leerlingen vaak op een gekke manier oefenen met lezen. Dat kan zijn met gekke stemmetjes, op verschillende plekken in de ruimte, bijvoorbeeld onder de tafel of draaiend op een stoel, met meisjes nog wel eens in een handstand tegen de deur. Je kunt het zo gek niet bedenken.”

Saskia: “Ik hou heel erg van spelletjes en vind het leuk om een sessie met een kind af te sluiten met een spelletje. Laatst had ik een leerling waarmee ik het spel Dobble speelde. Hij was ontzettend fanatiek en wilde per se winnen. Na een tijdje had ik door dat hij soms maar wat zei en dus aan het valsspelen was. En hij dacht dat ik dat ook deed?! Toen heb ik hem uitgelegd wat een tactiek kan zijn om sneller het overeenkomende figuur te vinden. Hij ging het proberen en dat werkte. Nu is hij nog net zo fanatiek, maar speelt hij wel op een eerlijke manier.”

Wat is je grappigste blunder tijdens een begeleiding?

Saskia: “Ik bega niet zoveel blunders geloof ik of ik onthoud ze niet omdat ik ze het liefst zo snel mogelijk vergeet. Ik wil het graag goed doen en probeer de dingen goed voor te bereiden zodat de kans op een blunder zo klein mogelijk wordt.”

Elly: “Ik ben laatst op een trap in een school uitgegleden op de laatste twee treden, terwijl ik wekelijks de leerlingen attendeer dat ze rustig van de trap moeten lopen. Sindsdien word ik er elke week aan herinnerd en kijk ik wel uit. De wending is dat zij nu ook niet meer hollen van de trap.”

Hoe komt de mindsettheorie terug in je werkzaamheden?

Elly: “Mijn grootste boodschap tijdens mijn begeleiding is dat fouten maken mag. Met name leerlingen met dyslexie denken dat ze niets kunnen, terwijl hun talent vaak op creatief gebied ligt. Dat talent probeer ik ze juist te leren toepassen op leergebied. Voorbeeld: als de gebruikelijk steunkaarten niet werken voor een kind en dat kind kan goed tekenen, dan laat ik het kind juist zijn/haar eigen steunkaarten maken.”

Saskia: “Door te starten met een talentengesprek en de nadruk te leggen op het positieve. Waar ben je goed in, waar word je blij van. Omdat er altijd al zoveel gelet wordt op wat er niet goed gaat. Vervolgens probeer ik met behulp van groeitaal de nadruk te leggen op het proces en niet zozeer het eindresultaat. Sommige kinderen zitten soms zo vast in hun fixe denken dat het nog een hele uitdaging is om ze iets van een groeimindset bij te brengen. En ik probeer uit te leggen hoe leren in je hersenen werkt. Hoe je verbindingen legt en dat je deze kunt versterken door te herhalen en te oefenen. En het zo steeds makkelijker gaat!”

Wat vond je zelf vroeger heel moeilijk op school?

Elly: “Ik vond geschiedenis en aardrijkskunde vaak hele moeilijke vakken om te leren. Het werkte voor mij goed om een bepaalde tijdlijn of onderwerp visueel te maken, dus met plaatjes. Of ik keek documentaires over bijvoorbeeld de Tweede Wereldoorlog. In mijn schooltijd had je nog geen Youtube etc… dus daar kwamen heel wat videobanden aan te pas.”

Saskia: “Ik vond het heel spannend om nieuwe dingen te gaan doen. Zo spannend dat ik ze liever niet deed en uit de weg ging. Achteraf heb ik spijt van dingen die ik toen niet gedaan heb, vaak valt het namelijk best wel mee en is het minder moeilijk, eng of ingewikkeld dan je jezelf wijs gemaakt hebt. Nu kijk ik naar hoe ik de drempel voor nieuwe dingen minder hoog voor mezelf kan maken. Bijvoorbeeld door me goed voor te bereiden, anderen in te schakelen en open te zijn over wat ik spannend vind.”

BLH in Sri Lanka

DREAM, PLAN… ACTION!

Every child is unique and has their own talents. However, not every child develops those talents the same way, at the same time and in the same conditions. BLH is here to support children who experience difficulties in their development, be it at school, at home or elsewhere.

At BLH, we help children and adolescents at our practices which are spread out across the Netherlands. However, we also aim to provide help for children on a global scale. This dream started when Lizette (founder of BLH and psychologist) was traveling through Sri Lanka. There, she noticed a big contrast in Dutch and Sri Lankan learning culture, yet she also noticed similarities between Dutch and Sri Lankan children and their psychological and educational difficulties. These observations inspired her to become involved and take action.

Specialists from BLH travel to Sri Lanka to offer guidance and knowledge on subjects such as psychology and education. BLH cofounded an association for the children’s village in Galle, in the southern part of Sri Lanka. Through this programme, BLH has made a positive impact.

In 2022, BLH started a new and exciting project in Sri Lanka. In collaboration with University College Leuven Limburg, we are creating an academic programme in the field of child and youth psychology. Our primary partners are Child Action Lanka and the ICBT campus.

We aim to have the academic programme be as sensitive to the Sri Lankan culture as possible, which is why we are collaborating with locals and social workers in Sri Lanka. They are their own experts when it comes to Sri Lankan culture and religious beliefs. Our contribution is sharing knowledge of evidence-based methods. And by educating professionals in the working field, we hope to make a lasting impact.

We use the international working name AnyKind for the English-language services we offer. Our goal is to help children all over the world by educating social workers in child and youth work. This way, the information will not get lost once we leave. With the help of our wonderful volunteers and contributors, a real change can be made.

Would you like to stay updated? Follow us on Instagram: anykind_insta.

JOIN US

We need your help to fulfil our dream! With your donation you can be part of the this movement and we can support the basic needs of Sri Lankan children, such as school supplies and training tools. That way, we can give them a brighter future.

Because we offer  all the help ourselves, we are in the position to monitor the results of our work and our funds. We simultaneously learn about the eastern culture and implement this knowledge in our ‘western’ approach – that is to say in the way we provide treatment at BLH. Most definitely a win-win situation!

This is how you make a donation: go to your internet banking application. Fill in this account number: NL58RABO0168465507 (account holder name: Buro Leerlingenhulp Lizette Scheer) and add the following description: Donation BLH in Sri Lanka.

We appreciate every donation, however big or small.

Finally, you can also visit our webshop. To download or buy a product, we ask you to make a donation of which a 100% goes to our Sri Lanka project.

Thank you very much!

P.S. If you want to learn more about this project, you can read our blog.

Dyslexie en hoogbegaafdheid

Wat kinderen makkelijk en moeilijk vinden op academisch gebied kan heel erg variëren. Sommigen kunnen moeilijk stilzitten in de klas en hebben moeite met het opnemen van informatie, anderen hebben een talenknobbel en vinden rekenen lastig. En soms heb je kinderen die heel hoog scoren op een intelligentietest, maar toch kampen met ernstige lees- en spellingproblemen.

Als psycholoog/orthopedagoog krijgen we dan te maken met de vraag: maakt het iets uit voor de diagnose van dyslexie wanneer een kind hoogbegaafd is? En voor de behandeling?

Het antwoord op de eerste vraag is simpel: de criteria voor dyslexie zijn voor iedereen hetzelfde! Het is niet zo dat als je bovengemiddeld intelligent bent, je niet tot de zwakste 10% lezers en/of spellers hoeft te horen voor de diagnose dyslexie. Al kun je óók wanneer je buiten die groep valt last ondervinden van lees- en spellingproblemen.

Voor de behandeling van dyslexie kan hoogbegaafdheid wél een verschil maken. Behandelsessies worden sowieso altijd aangepast aan de behoeften, interesses en capaciteiten van een kind. Om hoogbegaafden te begeleiden kan er nadruk worden gelegd op de volgende zaken:

Zoek samen naar de samenhang in spellingregels en orden deze op een logische manier in een spellingschriftje. Op deze manier wordt het ‘grotere’ plaatje zichtbaar;
Hierop aansluitend: vermijd het stampen van informatie;
Laat het kind zijn eigen fouten zoeken en verbeteren, dit vergroot het eigenaarschap in het leerproces;
Zorg ervoor dat een psycho-educatie over dyslexie ook ingaat op de kenmerken van hoogbegaafdheid.

Wil je meer lezen over dyslexie en hoogbegaafdheid? De Stichting Dyslexie Nederland heeft hier een interessant document over gepubliceerd. Ook raden we het boek Dyslexie als Kans aan voor de nieuwste bevindingen rondom over dit onderwerp en om meer te leren over het ‘dyslectische brein’ in het algemeen.

5 vragen aan… Emma en Michelle

Wie lopen er rond op de vestigingen van BLH? Wat is hun specialiteit? En hoe werken ze? Maak kennis met onze medewerkers. Deze keer BLH’ers Michelle en Emma.

Wat zijn je werkzaamheden bij BLH?

Michelle: “Mijn werkzaamheden binnen BLH zijn momenteel vooral het begeleiden van kinderen met leerproblematiek, soms in combinatie met sociaal-emotionele problematiek of werkhouding/taakaanpak. Ik werk op verschillende scholen en zie ook kinderen op het kantoor aan de Vlierboomstraat.”

Emma: “Ik houd me voornamelijk bezig met de didactische kant. Ik kom op scholen om arrangementen uit te voeren, maar ook om het technisch lezen op zorgniveau 3 te verzorgen. Verder geef ik dyslexiebehandelingen. Ten slotte heb ik nog een paar particuliere leerlingen: dit varieert van het bijspijkeren van de werkwoordspelling tot leerlingen met faalangstklachten.”

Welke creatieve, grappige dingen doe je tijdens de begeleiding?

Emma: “Iets wat me meteen te binnen schiet is rekenen met behulp van ‘bewegend leren‘. De kinderen waren erg verbaasd dat ze niet op hun stoel hoefden te blijven zitten, maar rond mochten lopen of springen terwijl ze de tafels aan het oefenen waren.”

Michelle: “Tijdens begeleiding vind ik het leuk om gebruik te maken van echte materialen. Vorig jaar heb ik met een kleuter buiten bladeren gezocht bij het thema ‘herfst’. Eén van de doelwoorden was ‘dwarrelen’. Samen hebben we de bladeren staand op een stoel losgelaten en over elkaar heen laten vallen, dwarrelen dus!”

Wat vind je het belangrijkste resultaat om te behalen met leerlingen?

Michelle: “Voor ieder kind is het doel of gewenste resultaat anders. Ik vind het ontzettend belangrijk om uit kinderen het hoogst haalbare te halen. Ik geloof dat dit alleen maar lukt als het kind ook zelf gaat geloven dat hij of zij dit kan. Daarom vind ik het bouwen aan zelfvertrouwen door middel van positieve benadering en succeservaringen het meest essentiële tijdens de begeleiding.”

Emma: “Ik vind het erg belangrijk dat de kinderen het naar hun zin hebben. Wanneer je merkt dat een kind met tegenzin bij je komt, kan je een stuk minder bereiken. Ik ga dan graag met het kind in gesprek om erachter te komen waar de tegenzin vandaan komt en hoe we dit kunnen oplossen. Kinderen komen dan zelf vaak met verrassende en goede ideeën!”

Hoe komt de mindsettheorie terug in je werkzaamheden?

Emma: “Deze theorie laat ik in al mijn soorten begeleidingen terugkomen, op allerlei verschillende manieren. Eén manier is om complimenten te geven gericht op het proces, in plaats van op het resultaat, maar ook de kinderen zelf in te laten zien dat het proces heel belangrijk is. Vaak merk je dat namelijk dat iedereen erg resultaatgericht bezig is. Een manier om kinderen bewust te laten worden van het belang van het proces, is bijvoorbeeld door af en toe terug te blikken op alles wat we samen al hebben bereikt in de begeleiding. Hierbij gebruik ik ook vaak de leerkuil-metafoor.”

Michelle: ”De mindset-theorie komt op verschillende momenten in de begeleiding terug. Als leerlingen het aankunnen, probeer ik de kinderen zelf te laten bepalen wat ze deze keer gaan oefenen en op welke manier. Zo maak ik ze eigenaar van hun eigen leerproces. Daarnaast is de positieve benadering zoals beschreven bij de vorige vraag ook ontzettend van belang. Kinderen moeten zelf gaan geloven dat ze iets kunnen. Wanneer ze doorzetten, kunnen ze alles bereiken.”

Wat vond je zelf vroeger heel moeilijk op school?

Michelle: “Op de basisschool vond ik rekenen ontzettend moeilijk. In de vakanties kreeg ik boeken mee naar huis om bij te werken en tijdens het zelfstandig werken aan de weektaak zat ik altijd nog te zwoegen op de rekenles van die dag. Ik ben altijd blijven oefenen, maar op de middelbare school bleef wiskunde nog steeds struikelblok. Totdat ik een docent kreeg die bij mij het kwartje deed vallen. Opeens begreep ik de stof die ik eerst zo moeilijk had gevonden. Vanaf toen heb ik geen cijfer meer onder de 8 gehaald en voor de toets over de stelling van Pythagoras had ik zelfs een 10!”

Op welke manier leerde je vroeger het best?

Emma: “Mijn manier van leren was markeren van de leerstof om vervolgens samenvattingen te maken. Ik begon al op tijd met het lezen van alle stof, om belangrijke stukken tekst te markeren. Wanneer de toets er dan bijna aan kwam, ging ik van die gemarkeerde stukken een samenvatting maken. Zo had ik alle leerstof toch al twee keer volledig gelezen! Vaak maakte ik daarna nog weer een samenvatting van mijn samenvatting, omdat ik meestal iets te veel uitweidde ?.”

Waarom een kind meer is dan een rapportcijfer

Op school zijn we te resultaatgericht en draait het veelal om toetsen en de toetsresultaten. Tot op zekere hoogte is dat prima. Zo kan je dankzij een toets weten wat een kind, een groep of een hele school op een bepaald moment kan. Maar leven náár die toetsen en alleen kijken naar de resultaten, dat klopt niet meer. Dan zie je maar een klein stukje van alles wat een kind in huis heeft en mis je veel. Moeten we niet meer kijken naar het kind zelf? Wij bij BLH vinden dat dat het doel moet zijn.

Iedereen heeft eigen kwaliteiten en sterke eigenschappen, maar niet iedereen zal hetzelfde bereiken en niet iedereen heeft hetzelfde nodig. Wat we in de basis allemaal nodig hebben is in je eigen kracht staan. En ontdekken hoe je die inzet om zelf te groeien. Groeien in alle aspecten van het leven. In je eigen kracht staan én je eigen talenten kennen dragen bij aan gelukkig, zelfverzekerd en veerkrachtig zijn. Dat, in combinatie met een kansrijke, stimulerende omgeving -denk ook aan goede slaap, beweging en voedende voeding- is onmisbaar om het zo goed mogelijk op school te doen. Oké, oké, ook op die ene toets voor een hoog cijfer.

Samen ontdekken
Hoe kijk je naar het kind zelf? Nou, wie bén je, waar ben je trots op en waar word je blij van? Samen met kinderen ontdekken we dat. Naast het oefenen voor schoolse vakken of andere dingen die in de weg staan of die supermoeilijk zijn, schijnen we een extra lichtstraal op die sterke kanten en talenten. Want die zeggen o zo veel over wie je bent, wat jou uniek maakt en wat je kan bereiken. Meer dan alleen een kaal cijfer die op het rapport prijkt in ieder geval ;).

Er is zo veel meer
Doorzettingsvermogen, zelfstandigheid, behulpzaamheid of andere talenten kunnen soms lastig in een ‘rapportcijfer’ worden gevangen. Maar het is zó belangrijk dat kinderen dit herkennen in zichzelf. Het is eeuwig zonde als kinderen zichzelf als dom gaan zien als ze op die toetsen niet uit de verf komen. Denk eens aan deze situaties: een kind wordt op een toets gevraagd wie Napoleon was en heeft geen flauw idee. Maar dreunt in de pauze de hele geschiedenis van WOII op. Zet je dan in het rapport dat geschiedenis een onvoldoende is? Of: een andere leerling die prachtig op toon leest en keurig rekening houdt met de interpunctie, maar veel te langzaam leest. Is het dan een slechtere lezer dan de turboraket die door alle punten en komma’s heen racet?

“Iedereen is een genie. Maar als een vis wordt beoordeeld op zijn vaardigheid om in bomen te klimmen, zal hij zichzelf zijn hele leven als een mislukkeling beschouwen.’’

Waarom een IQ-test niet vertelt hoe slim een kind écht is

Is een kind met een IQ van 130 slim? En een kind met een IQ van 80 dom? Nee, zo simpel ligt dat niet. We denken vaak in IQ om te verklaren wat een kind kan of niet. Maar er zijn nog heel veel andere dingen, zoals humor en geduld, die niet te meten zijn met een test. En zeker zo bepalend zijn voor hoe begaafd een kind écht is.

Ooit ook weleens fanatiek en in opperste concentratie mee gepend, gedacht en gehersenkraakt met de Nationale IQ-test? Wat kwam eruit? Een IQ van 85 zoals ‘’De Roodharigen’’? Of IQ 159 zoals Delores van het Klokhuis? Het was mooie tv natuurlijk, maar in de praktijk kijken we anders naar intelligentie.

IQ onder de 100: niet zo slim?
Een poos geleden klopten Anna* en haar ouders aan bij de praktijk van Buro Leerlingenhulp (BLH). De zorgen? Het liep niet lekker op school. De orthopedagogen en psychologen probeerden te achterhalen waarom Anna op school niet lekker in haar vel zat. Was het faalangst? Kon ze het niveau op school niet bijbenen? Had ze moeite zich te concentreren? Een aantal tests werd afgenomen. Eén van de tests was de WISC: een intelligentietest voor kinderen.
Nadat een orthopedagoog of psycholoog bij het kind vragen, puzzels en nog meer vragen heeft afgenomen, berekent een slim staaltje statistieken een aantal getallen. Zo ook het (Totaal) IQ. Een getal dat in de volksmond voornamelijk bekend staat als ‘’boven de honderd zal het wel goed zitten’’ en ‘’onder de honderd ben je toch minder slim’’.

Qua IQ bleek Anna vrij hoog te scoren. Het niveau van de lesstof zou dus geen probleem moeten zijn. Maar daarmee was haar ‘probleem’ niet opgelost. Om te snappen hoe een kind, zoals Anna, echt in elkaar zit, spelen zoveel andere dingen mee. Gedrag – in alle soorten en maten – is moeilijk te vangen in één term, in één definitie, in één getal, zoals IQ. Want hoewel twee kinderen bijvoorbeeld best eenzelfde IQ kunnen hebben, is iedereen uniek en ontwikkelt elk kind zich volgens eigen pad. Waar het ene kind de handdoek in de ring gooit wanneer het moeilijk wordt, blijft de ander net zo lang doorgaan tot het lukt. Om een goed beeld te krijgen van een kind en zijn of haar talenten, omgeving, interesses en zelfbeeld is het belangrijk om informatie in te winnen vanuit verschillende perspectieven en het kind te observeren.

Verschillende soorten intelligentie
Dit alles, en nog veel meer, is wat een goed intelligentieonderzoek omvat. Waar ben je goed in? Wat is lastig? Waar heb je baat bij? Een lijstje met eigenschappen die een test als de WISC níet meet is oneindig lang: geduld, discipline, flexibiliteit, leiderschap, samenwerking, humor, verantwoordelijkheid, moed, motivatie, doorzettingsvermogen… Zeer nuttige eigenschappen in het leven, die best iets over een kind vertellen, nietwaar?

Overigens is er in de wetenschap ook discussie over het begrip ‘intelligentie’. Een theorie stelt dat er meerdere vormen van intelligentie zijn. Scoort een kind laag op het IQ dat de WISC beoogt te meten? Dan is het op andere vlakken vast intelligenter. Zoals Mozart was in de muziek en een profvoetballer is op motorisch gebied. En het zijn juist die talenten en vaardigheden die een kind ‘slim’ kunnen maken.

Talent ontwikkelen
Wat bleek bij Anna het geval? Ze was in de ogen van anderen ‘slim’. Haar taakaanpak was systematischer dan systematisch. En haar nieuwsgierigheid en motivatie waren groot: ‘’Wat betekent dit Engelse woord?’’, ‘’Wat zit er allemaal achter die kastdeurtjes?’’, ‘‘Hoe ver is het naar de maan?’’ waren vragen die haar bezighielden. Maar in woorden vertellen hoe iets in elkaar steekt vond ze een stuk lastiger. De juf vond haar stilletjes, verlegen en angstig in de klas. Moeder vond dat Anna dag in dag uit te intens met haar huiswerk bezig was. Met observaties door psychologen en informatie van haar moeder en de juf kon BLH Anna helpen. Anna leerde hoe ze haar sterke systematische taakaanpak kon inzetten om de lesstof onder de knie te krijgen én zich zelfverzekerder kon voelen in de klas. Aan haar IQ is niets veranderd, dus testen zullen niet uitwijzen dat ze slimmer is geworden. Maar door haar talenten in te zetten, is Anna meer gegroeid dan ooit.

*De naam Anna is om privacyredenen gefingeerd

De 11 leukste schoolvakken/groeimindset/talenten-tips voor in de zomervakantie

Yes, het is zomervakantie! Lekker ontspannen, buiten spelen, genieten en lol maken. Om te voorkomen dat er in de vakantie een ‘zomerdip’ optreedt: 11 leuke tips om ook in de vakantie op een ontspannen manier met schoolse vakken, talenten en de groeimindset bezig te zijn:

Sterkere spieren, verbeterde focus, goed voor lichaam en geest én een leuke activiteit met je kind: ga samen een yogacursus doen. Mail ons voor meer informatie, want we bieden in samenwerking met Bondi een ouder-kind yogaworkshop aan en er wordt een summer special van drie ochtenden gegeven.
Zonder zelf te lezen tóch oefenen met tekstbegrip en woordenschat. Ook zijn er luisterboeken waarbij het kind kan meelezen. Leuk om te proberen zijn de Meeluisterboeken (www.meeluisterboek.nl). Of kies een digititaal samenleesboek (www.digitalesamenleesboeken.nl) waarin het verhaal ondersteund wordt door spelletjes en animaties.
Zoek een uitdaging op en ga samen de leerkuil door! Zoek een nieuwe uitdaging in leren schaken, een nieuwe sport of leer woorden uit een andere taal. Een nieuwe yogahouding (zie tip 1) telt ook. Of leer programmeren en websites bouwen via skillsdojo.nl
Samen een recept lezen of een boodschappenlijstje maken en vervolgens gezellig samen koken.
Experimenteer met spannende proefjes via proefjes.nl
Speel spelletjes! Zoals Rekenpoker, Yahtzee, Monopoly, Scrabble, Boggle, Woordmix, woordzoekers. Of speel het spellingdobbelspel. Zie onze Instagramposts voor de speluitleg!
Het werkboek ‘’De glimlach van een kind’’. Een liefdevol, speels werkboek met 52 waardevolle lessen om kostbare, intieme momenten met je kind te ervaren. (Vanwege coronaomstandigheden gratis te downloaden).
Doe mee met de puzzels en spellen op het gebied van taal, wereldoriëntatie en gym op Nujunior-school.
Leuke websites: heutink.nl, www.gynzykids.com & www.teamtalento.nl,
Leuke en geschikte apps: VakantieBieb (gratis, mits lid van de Bibliotheek) en Squla (gratis, bordspel met schoolweetjes).
Blijf het plezier in leren en groeien benadrukken en beloon de inspanningen. Het gaat erom op een ontspannen manier op didactisch gebied én met de eigen leermomenten bezig te zijn!

BLH in Sri Lanka: zó was de eerste workshop!

Na al onze dromen en plannen is in oktober de eerste workshop in het SOS Kinderdorp in Galle van start gegaan. En hoe! Kinderen hebben geleerd over (praten over) emoties, zelfvertrouwen, spanningen en samenwerken door spellen, yoga, dans en beweging. Nu zijn we het programma aan het evalueren en in december, april en juli gaan BLH’ers Lidewij, Eva en Pleuni verder met de workshops. Maar we kunnen het niet alleen en om het voort te kunnen zetten zamelen we graag geld in.

Draag je ook bij?

Dít is waar ons geld, werk en inzet terechtkomt:

Geweldig, hè? In samenwerking met het SOS Kinderdorp Galle hebben wij een steentje kunnen bijdragen aan hulpvragen die spelen in het dorp. Én wij hebben weer ontzettend veel geleerd van alle inzichten die de oosterse cultuur ons te bieden heeft. Meer weten hoe deze droom en dit plan is ontstaan? Lees er alles over in deze blog.

Doneer hier en help ook mee!